–  बेल्जियम युरोपको केन्द्रमा अवस्थित एक आकर्षक देश हो, जहाँ सम्पत्ति खरिद गर्न चाहनेहरूका लागि प्रक्रिया व्यवस्थित, पारदर्शी र कानूनी रूपमा सुरक्षित छ। यो लेख विशेषगरी नेपाली पाठकहरूलाई सम्पत्ति खरिदको प्रक्रिया बुझाउन र उनीहरूलाई सूचित निर्णय लिन सघाउन लेखिएको छ। यहाँ सम्पत्ति खरिदको प्रत्येक चरण, योग्यता र नोटरी कानूनको गहन विश्लेषण वाक्यहरूमा प्रस्तुत गरिएको छ, जसले प्रक्रियालाई स्पष्ट र तार्किक बनाउँछ।

बेल्जियम युरोपको केन्द्रमा अवस्थित एक आकर्षक र सांस्कृतिक रूपले विविध देश हो, जहाँ सम्पत्ति खरिद गर्न चाहनेहरूका लागि प्रक्रिया व्यवस्थित, पारदर्शी र कानूनी रूपमा सुरक्षित छ। विशेषगरी नेपाली समुदायका पाठकहरूलाई यो प्रक्रिया सहज रूपमा बुझाउन र उनीहरूलाई सूचित निर्णय लिन सघाउन यो लेख लेखिएको छ। यहाँ सम्पत्ति खरिदको प्रत्येक चरण, योग्यता र नोटरी कानूनको गहन विश्लेषण वाक्यहरूमा प्रस्तुत गरिएको छ, जसले प्रक्रियालाई स्पष्ट, तार्किक र उपयोगी बनाउँछ।

सर्वप्रथम, बेल्जियममा सम्पत्ति खरिद गर्न चाहने व्यक्तिले आफ्नो आर्थिक क्षमता र आवश्यकताको मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ। यो प्रारम्भिक चरण आर्थिक योजनाको आधार हो, किनभने बेल्जियममा घर वा अपार्टमेन्टको मूल्य स्थान र क्षेत्रअनुसार फरक-फरक हुन्छ। उदाहरणका लागि, ब्रसेल्स वा एन्टवर्प जस्ता ठूला सहरहरूमा घरको औसत मूल्य तीन लाखदेखि पाँच लाख युरोसम्म पर्न सक्छ, तर ग्रामीण क्षेत्रहरूमा दुई लाख युरो वा त्योभन्दा कममा पनि सम्पत्ति उपलब्ध हुन सक्छ। अपार्टमेन्टहरूको मूल्य सामान्यतया एक लाख पचास हजार युरोदेखि सुरु हुन्छ। खरिदकर्ताले आफ्नो आय, बचत र सम्भावित मोर्टगेजको आधारमा बजेट तय गर्नुपर्छ। बेल्जियमका बैंकहरूले सामान्यतया सम्पत्तिको मूल्यको अस्सी प्रतिशतसम्म ऋण प्रदान गर्छन्, तर बाँकी बीस प्रतिशत र अन्य शुल्कहरू, जस्तै नोटरी शुल्क र रजिस्ट्रेशन कर, खरिदकर्ताले आफ्नै स्रोतबाट व्यवस्थापन गर्नुपर्छ। यो चरणले खरिदकर्तालाई आर्थिक अनुशासनमा रहन प्रेरित गर्छ। यदि यो चरणमा सावधानी अपनाइएन भने, पछिका चरणहरूमा आर्थिक दबाबको सामना गर्नुपर्ने सम्भावना रहन्छ।

आर्थिक योजना तय भएपछि, खरिदकर्ताले उपयुक्त सम्पत्तिको खोजी सुरु गर्नुपर्छ। बेल्जियममा यो प्रक्रिया रियल इस्टेट एजेन्टहरू, अनलाइन पोर्टलहरू जस्तै इम्मोवेब वा जिम्मो, वा निजी बिक्रीमार्फत सम्पन्न हुन्छ। खरिदकर्ताले सम्पत्तिको मूल्य, स्थान, यातायात सुविधा, ऊर्जा दक्षता र भविष्यमा मूल्यवृद्धिको सम्भावनालाई गम्भीरतापूर्वक जाँच गर्नुपर्छ। यदि सम्पत्ति रेल स्टेशन वा सहरको केन्द्र नजिक छ भने, त्यसको मूल्य भविष्यमा बढ्ने सम्भावना हुन्छ, जसले खरिदकर्तालाई दीर्घकालीन लगानीको अवसर प्रदान गर्छ। बेल्जियममा नयाँ निर्माण र पुराना सम्पत्तिहरूमा कर प्रणाली फरक छ। नयाँ निर्माणमा इक्काइस प्रतिशत भ्याट लाग्छ, जबकि पुराना सम्पत्तिमा दसदेखि बाह्र दशमलव पाँच प्रतिशत रजिस्ट्रेशन कर लाग्छ। नयाँ सम्पत्ति किन्दा तत्काल उच्च कर तिर्नुपर्छ, तर मर्मत खर्च कम हुन सक्छ। पुराना सम्पत्तिमा कम कर लाग्छ, तर मर्मत खर्च बढी हुन सक्छ। खरिदकर्ताले सम्पत्तिको खोजी गर्दा सूचनाको गहिरो अध्ययन र तुलनात्मक विश्लेषण गर्नुपर्छ। यो प्रक्रियाले खरिदकर्तालाई सूचित निर्णय लिन सघाउँछ र गलत छनोटबाट हुने नोक्सानीलाई कम गर्छ।

मनपरेको सम्पत्ति छनोट भएपछि, खरिदकर्ताले मूल्यमा बार्गेनिङ गर्न सक्छन्। बेल्जियममा सामान्यतया पाँचदेखि पन्ध्र प्रतिशत कम मूल्यमा प्रस्ताव राख्ने चलन छ। यदि बिक्रेताले प्रस्ताव स्वीकृत गर्छन् भने, खरिदकर्ता र बिक्रेताबीच बिक्री सम्झौतामा हस्ताक्षर हुन्छ। यो सम्झौता कानूनी रूपमा बाध्यकारी हुन्छ। खरिदकर्ताले सम्पत्तिको मूल्यको दस प्रतिशत अग्रिम रकम नोटरीको खातामा जम्मा गर्नुपर्छ। यो अग्रिम रकमले बिक्रेतालाई खरिदकर्ताको गम्भीरता सुनिश्चित गर्छ। सम्झौताले खरिदकर्तालाई सम्पत्तिको मूल्य र शर्तहरूमा स्थिरता प्रदान गर्छ। यदि खरिदकर्ताले मोर्टगेज प्राप्त गर्न सकेनन् भने, सम्झौतामा “loan contingency clause” राख्नु बुद्धिमानी हुन्छ। यो सर्तले खरिदकर्तालाई आर्थिक जोखिमबाट बचाउँछ, किनभने ऋण अस्वीकृत भएमा सम्झौता रद्द गर्न सकिन्छ। यो प्रावधानले बेल्जियमको सम्पत्ति बजारलाई खरिदकर्ता-अनुकूल बनाउँछ। यो चरणले खरिदकर्ता र बिक्रेताबीच विश्वासको आधार सिर्जना गर्छ, जुन सम्पत्ति खरिदको सफलताको लागि आवश्यक हुन्छ।

बिक्री सम्झौता हस्ताक्षर भएपछि, सम्पत्ति खरिदको प्रक्रिया नोटरीमार्फत अगाडि बढ्छ। बेल्जियममा नोटरीको भूमिका अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। उनीहरूले सम्पत्तिको स्वामित्व हस्तान्तरणलाई कानूनी रूपमा सुनिश्चित गर्छन्। नोटरीले सम्पत्तिको स्वामित्व, बन्धक स्थिति, टाउन प्लानिङ नियमहरू र अन्य कानूनी पक्षहरू जाँच गर्छन्। यदि सम्पत्तिमा पुरानो ऋण वा कानूनी विवाद छ भने, नोटरीले यस्ता समस्याहरूलाई समाधान गर्छन्। नोटरीले “notarised deed” अर्थात् नोटरीकृत दस्तावेज तयार गर्छन्। यो दस्तावेजले सम्पत्तिको स्वामित्व हस्तान्तरणलाई औपचारिक बनाउँछ। यो दस्तावेज बिना सम्पत्ति खरिद मान्य हुँदैन। यो प्रक्रिया सामान्यतया दुईदेखि चार महिनासम्म लाग्छ। नोटरीले हरेक विवरणलाई सावधानीपूर्वक जाँच गर्छन्। नोटरीले खरिदकर्ता र बिक्रेतालाई निष्पक्ष रूपमा प्रतिनिधित्व गर्छन्। यो निष्पक्षताले सम्भावित विवादहरूलाई कम गर्छ। यो प्रणालीले खरिदकर्तालाई कानूनी र आर्थिक सुरक्षाको ग्यारेन्टी दिन्छ। नोटरीले सम्पत्तिको स्वामित्वमा कुनै त्रुटि नहोस् भनी सुनिश्चित गर्छन्। यदि नोटरीले आफ्नो जिम्मेवारी राम्रोसँग निर्वाह गरेनन् भने, खरिदकर्ताले भविष्यमा ठूलो नोक्सानी बेहोर्नुपर्ने सम्भावना रहन्छ। बेल्जियमको नोटरी प्रणालीलाई सम्पत्ति बजारको रीढको रूपमा लिइन्छ।

नोटरीकृत दस्तावेज हस्ताक्षर भएपछि, सम्पत्ति रजिस्ट्रेशन गर्नुपर्छ। यो प्रक्रिया चार महिनाभित्र सम्पन्न गर्नुपर्छ। रजिस्ट्रेशन कर तिर्नुपर्छ, जुन क्षेत्रअनुसार दसदेखि बाह्र दशमलव पाँच प्रतिशतसम्म हुन्छ। फ्लान्डर्स क्षेत्रमा रजिस्ट्रेशन कर दस प्रतिशत छ। ब्रसेल्स र वालोनियामा बाह्र दशमलव पाँच प्रतिशत छ। यदि खरिदकर्ता पहिलो पटक घर किन्दै छन् र सम्पत्तिको मूल्य छ लाख युरोभन्दा कम छ भने, ब्रसेल्स क्षेत्रमा दुई लाख युरोसम्मको कर छुट पाउन सकिन्छ। यो कर प्रणालीले पहिलो घर किन्नेहरूलाई प्रोत्साहन दिन्छ। नयाँ निर्माणमा लाग्ने इक्काइस प्रतिशत भ्याटले खरिदकर्तालाई आर्थिक योजना बनाउन बाध्य पार्छ। यो प्रणालीले सरकारलाई राजस्व प्रदान गर्छ। खरिदकर्ताका लागि कुल खर्चमा ठूलो हिस्सा थप्छ। खरिदकर्ताले कर छुट र अन्य लाभहरूको गहिरो अध्ययन गर्नुपर्छ। यो अध्ययनले आर्थिक बोझ कम गर्न सघाउँछ।

बेल्जियममा सम्पत्ति किन्न कुनै विशेष नागरिकता वा रेसिडेन्सी आवश्यकता हुँदैन। यो नीतिले विदेशी नागरिकहरूलाई यो बजारमा प्रवेश गर्न सहज बनाउँछ। खरिदकर्तासँग पर्याप्त आर्थिक स्रोत हुनुपर्छ। सम्पत्तिको मूल्यको दसदेखि बीस प्रतिशत आफ्नै रकमबाट भुक्तानी गर्नुपर्छ। बैंकहरूले अस्सी प्रतिशतसम्म मात्र मोर्टगेज प्रदान गर्छन्। नोटरी शुल्क, जुन सम्पत्तिको मूल्यको एकदेखि दुई प्रतिशत हुन्छ, र रजिस्ट्रेशन करका लागि अतिरिक्त रकम चाहिन्छ। स्थिर आय वा रोजगारी भएमा मोर्टगेज प्राप्त गर्न सजिलो हुन्छ। गैर-निवासीहरूले पनि मोर्टगेज पाउन सक्छन्। बैंकहरूले कडा सर्तहरू र उच्च ब्याजदर लागू गर्न सक्छन्। यो प्रणालीले बेल्जियमको सम्पत्ति बजारलाई स्थिर राख्छ। केवल आर्थिक रूपमा सक्षम व्यक्तिहरूले बजारमा प्रवेश गर्न सक्छन्। यो आवश्यकताले कम आय भएका व्यक्तिहरूलाई सम्पत्ति खरिद गर्न कठिन बनाउन सक्छ। सम्पत्ति किन्ने व्यक्तिको उमेर अठार वर्षभन्दा माथि हुनुपर्छ। उनमा कुनै आपराधिक रेकर्ड वा सम्पत्ति सम्बन्धी कानूनी विवाद हुनुहुँदैन। गैर-निवासीहरूले बेल्जियममा कर तिर्ने दायित्वबारे जानकारी लिनुपर्छ। यदि सम्पत्ति भाडामा दिइन्छ भने, त्यसबाट प्राप्त आयमा कर लाग्छ। यो नियमले बेल्जियमको कर प्रणालीलाई बलियो बनाउँछ। विदेशी खरिदकर्ताहरूलाई कर सम्बन्धी जटिलताहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ।

बेल्जियममा तीन क्षेत्रहरू फ्लान्डर्स, वालोनिया र ब्रसेल्स-क्यापिटल— छन्। प्रत्येक क्षेत्रमा सम्पत्ति खरिदका नियम र कर दरहरू फरक छन्। यो क्षेत्रीय विविधताले खरिदकर्तालाई आफ्नो बजेट र प्राथमिकता अनुसार सम्पत्ति छनोट गर्न लचिलोपन प्रदान गर्छ। क्षेत्रीय नियमहरूको गहिरो अध्ययन गर्नुपर्छ। गलत छनोटले आर्थिक नोक्सानी हुन सक्छ। फ्लान्डर्समा कम कर दरले खरिदकर्तालाई आकर्षित गर्छ। ब्रसेल्समा कर छुटका अवसरहरूले पहिलो घर किन्नेहरूलाई लाभ दिन्छ। यो विविधताले बेल्जियमको सम्पत्ति बजारलाई गतिशील बनाउँछ। सूचनाको अभावमा गलत निर्णय लिनबाट जोगिन विशेषज्ञको सल्लाह लिनुपर्छ।

नोटरीहरू राजाबाट नियुक्त सार्वजनिक अधिकारी हुन्। उनीहरूले कानूनी दस्तावेजहरू तयार गर्छन्। सम्पत्तिको स्वामित्व हस्तान्तरण सुनिश्चित गर्छन्। नोटरीले सम्पत्तिको स्वामित्व, बन्धक स्थिति, टाउन प्लानिङ नियमहरू र अन्य कानूनी पक्षहरू जाँच गर्छन्। सम्पत्तिमा पुरानो ऋण वा विवाद छ भने, नोटरीले समाधान गर्छन्। यो प्रक्रियाले खरिदकर्तालाई कानूनी जोखिमबाट बचाउँछ। नोटरीले खरिदकर्ता र बिक्रेतालाई निष्पक्ष रूपमा प्रतिनिधित्व गर्छन्। सम्भावित विवादहरूलाई कम गर्छ। नोटरीकृत दस्तावेज सरकारी रेकर्डमा दर्ता हुन्छ। सम्पत्तिको स्वामित्वमा स्पष्टता ल्याउँछ। नोटरी शुल्क सम्पत्तिको मूल्यको एकदेखि दुई प्रतिशत हुन्छ। यदि सम्पत्तिको मूल्य तीन लाख युरो छ भने, नोटरी शुल्क तीन हजारदेखि छ हजार युरोसम्म हुन सक्छ। यो शुल्कले नोटरी प्रणालीलाई आर्थिक रूपमा आत्मनिर्भर बनाउँछ। खरिदकर्ताका लागि कुल खर्चमा वृद्धि गर्छ। नोटरी शुल्क कानूनद्वारा नियन्त्रित छ। खरिदकर्तालाई अनुचित शुल्कबाट बचाउँछ। नोटरीले सम्पत्तिको कानूनी जाँच गर्न एकदेखि चार हप्तासम्म लाग्न सक्छ। सम्पूर्ण प्रक्रिया दुईदेखि चार महिनामा सम्पन्न हुन्छ। यो समयसीमाले खरिद प्रक्रियालाई व्यवस्थित र त्रुटिरहित बनाउँछ। तत्काल सम्पत्ति चाहने खरिदकर्तालाई तनाव दिन सक्छ।

अपार्टमेन्ट किन्दा नोटरीले “Acte de Base” जाँच गर्छन्। यो भवनको नियम र मालिकहरूको अधिकार र दायित्वसँग सम्बन्धित हुन्छ। यो प्रक्रियाले अपार्टमेन्ट मालिकहरूबीच सहकार्य सुनिश्चित गर्छ। नयाँ निर्माणमा इक्काइस प्रतिशत भ्याट लाग्छ। पुराना सम्पत्तिमा रजिस्ट्रेशन कर मात्र लाग्छ। विदेशमा रहेका खरिदकर्ताले डिजिटल पावर अफ अटर्नीमार्फत नोटरीलाई सम्झौता गर्न अख्तियारी दिन सक्छन्। यो सुविधाले बेल्जियमको नोटरी प्रणालीलाई विश्वव्यापी रूपमा लचिलो बनाउँछ। खरिदकर्ताले आफ्नो नोटरी छनोट गर्न स्वतन्त्र छन्। धेरै नोटरीहरूले अङ्ग्रेजी बोल्छन्। यो सुविधाले विदेशी खरिदकर्ताहरूलाई सहज बनाउँछ। नोटरीको सूची www.notaris.be मा उपलब्ध छ। खरिदकर्तालाई उपयुक्त नोटरी खोज्न सघाउँछ।

सम्पत्ति खरिद गर्दा थप कुराहरूलाई ध्यान दिनुपर्छ। फ्रेन्च वा डच भाषामा असहज खरिदकर्ताले अङ्ग्रेजी बोल्ने नोटरी वा अनुवादकको सहायता लिनुपर्छ। भाषा अवरोधलाई कम गर्छ। अतिरिक्त खर्च लाग्न सक्छ। सम्पत्तिको ऊर्जा दक्षता, मर्मत खर्च र भवनको अवस्था जाँच गर्नुपर्छ। ऊर्जा-दक्ष सम्पत्तिमा लगानी गर्दा बिजुली र ताप खर्च कम हुन्छ। खरिदकर्तालाई आर्थिक लाभ दिन्छ। पहिलो घर किन्दा वा ऊर्जा-दक्ष सम्पत्तिमा लगानी गर्दा कर छुट उपलब्ध छ। खरिदकर्तालाई बेल्जियमको सम्पत्ति बजारमा आकर्षित गर्छ। अपार्टमेन्ट किन्दा भवन सङ्गठनका नियमहरू पालना गर्नुपर्छ। मर्मत शुल्क र साझा खर्चहरू समावेश हुन्छन्। यी नियमहरूले अपार्टमेन्ट मालिकहरूबीच सहकार्य सुनिश्चित गर्छन्। खरिदकर्तालाई थप आर्थिक दायित्व थप्छ।

बेल्जियममा घर वा अपार्टमेन्ट किन्ने प्रक्रिया व्यवस्थित, पारदर्शी र कानूनी रूपमा सुरक्षित छ। नोटरीको भूमिका यस प्रक्रियाको केन्द्रमा रहन्छ। कानूनी जाँच, दस्तावेज तयारी र स्वामित्व हस्तान्तरण सुनिश्चित गर्छन्। खरिदकर्तालाई आर्थिक अनुशासन, कानूनी सुरक्षा र दीर्घकालीन लगानीको अवसर प्रदान गर्छ। बेल्जियमको सम्पत्ति बजार विदेशी र स्थानीय खरिदकर्ताहरूका लागि पहुँचयोग्य छ। आर्थिक योजना, क्षेत्रीय नियमहरूको ज्ञान र नोटरीसँगको समन्वय अनिवार्य छ। बेल्जियममा सम्पत्ति किन्ने योजना बनाउँदै हुनुहुन्छ भने, नोटरीसँग परामर्श लिनुहोस्। आर्थिक र कानूनी तयारी सुनिश्चित गर्नुहोस्। यो दृष्टिकोणले तपाईंको सम्पत्ति खरिदको यात्रालाई सहज, सुरक्षित र सफल बनाउनेछ।