ओस्लो, नर्वे /अक्टोबर १०, २०२५ – नर्वेजियन नोबेल समितिले भेनेजुएलाकी विपक्षी नेत्री मारिया कोरिना माचाडोलाई २०२५ को नोबेल शान्ति पुरस्कार प्रदान गर्ने घोषणा गरेको छ। यो सम्मान उनले “भेनेजुएलाका जनताको प्रजातान्त्रिक अधिकारका लागि अथक सङ्घर्ष र तानाशाहीबाट प्रजातान्त्रिक शान्तिपूर्ण सङ्क्रमणका लागि गरेको प्रयास” को कदरमा प्रदान गरिएको हो।
नर्वेको ओस्लोस्थित नोबेल इन्स्टिच्युटमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा समितिका अध्यक्ष योरगेन वाट्ने फ्रिडनेसले माचाडोलाई “शान्तिको साहसी र समर्पित योद्धा” भन्दै प्रशंसा गरे। “उनी प्रजातन्त्रको ज्योति बलिरहने सङ्कल्पकी प्रतीक हुन्,” फ्रिडनेसले भने। यो पुरस्कारले अल्फ्रेड नोबेलको इच्छापत्रमा उल्लिखित तीन मापदण्ड – राष्ट्रहरूबीच भाइचारा, सैन्यीकरण न्यूनीकरण र शान्तिको प्रवर्द्धन – लाई प्रतिबिम्बित गरेको समितिले जनाएको छ।

सन् २०२५ को पुरस्कारका लागि ३३८ उम्मेदवारहरू – २४४ व्यक्ति र ९४ सङ्गठन – मनोनयनमा परेका थिए, जुन सन् २०१६ को ३७६ पछिको सबैभन्दा ठूलो सङ्ख्या हो। सन् २०२४ मा २८६ मनोनयन थिए। सांसद, प्राध्यापक र पूर्वविजेताहरूले जनवरी ३१, २०२५ सम्म मनोनयन पठाएका थिए। नोबेल फाउन्डेशनको नियमअनुसार, मनोनयनको पूर्ण सूची ५० वर्षसम्म गोप्य रहन्छ।
यद्यपि, मिडिया र सार्वजनिक चर्चाले केही प्रमुख उम्मेदवारहरूलाई उजागर गरेको थियो। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई पाकिस्तान र केही रिपब्लिकन सांसदहरूले मनोनयन गरेको चर्चा थियो। ट्रम्पले गाजा, इजरायल-इरानलगायत क्षेत्रमा युद्धविराम गराएको दाबी गरेका थिए। तर, समितिको अन्तिम निर्णयमा माचाडोको योगदानलाई प्राथमिकता दिइयो।

माचाडोको सङ्घर्ष: प्रजातन्त्रको ज्योति:

५६ वर्षीया माचाडोले सन् २०१२ मा भेन्टे भेनेजुएला पार्टी स्थापना गरेदेखि भेनेजुएलाको विपक्षी आन्दोलनलाई एकजुट बनाएकी छन्। इन्जिनियर र पूर्वसांसद माचाडोले निकोलास मादुरोको शासनविरुद्ध कठोर दमनको सामना गरेकी छन्। सन् २०२३ मा उनलाई सार्वजनिक पदमा प्रतिबन्ध लगाइयो, र सन् २०२५ देखि उनी लुकेर बसेकी छन्। तैपनि, उनले ठूला प्रदर्शनहरू आयोजना गरी स्वतन्त्र निर्वाचनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन जुटाएकी छन्।
“मारिया कोरिना माचाडोले हिंसाको प्रयोग नगरी प्रजातान्त्रिक साधनमार्फत भेनेजुएलाको सैन्यीकरण रोकेकी छन्,” समितिको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ। उनले पुरस्कारलाई “स्वतन्त्रताका लागि लड्ने लाखौँ भेनेजुएलालीहरू” र आश्चर्यजनक रूपमा अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पलाई समर्पित गरिन्, जसले उनको अभियानलाई समर्थन गरेका थिए।
माचाडो भेनेजुएलाकी पहिलो र ल्याटिन अमेरिकाकी छैटौँ नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेता हुन्। यसअघि कोलम्बियाका जुआन म्यानुएल सान्तोस (२०१६) र लाइबेरियाकी एलेन जोन्सन सर्लिफ (२०११) ले यो सम्मान पाएका थिए।

पुरस्कारको प्रभाव र समारोह

११ मिलियन स्विडिस क्रोनर (लगभग १.०२ मिलियन डलर) मूल्यको यो पुरस्कारले विश्वमा बढ्दो तानाशाहीविरुद्ध प्रजातान्त्रिक सङ्घर्षलाई जोड दिन्छ। समितिका अध्यक्ष फ्रिडनेसले भने, “हामी आशा गर्छौँ, यो पुरस्कारले माचाडोको अभियानलाई बल दिनेछ।” सुरक्षा कारणले माचाडो डिसेम्बर १० मा ओस्लोको समारोहमा उपस्थित नहुन सक्छिन्, जुन विगतमा सोभियत असन्तुष्ट आन्द्रेई साखारोवजस्ता विजेताहरूसँग भएको थियो।
भेनेजुएलाका निर्वासित नेता गोन्जालेजले सामाजिक संजाल X मा लेखे, “भेनेजुएला स्वतन्त्र हुनेछ!” संयुक्त राष्ट्रसङ्घले यो निर्णयलाई “भेनेजुएलालीहरूको प्रजातान्त्रिक आकाङ्क्षाको सम्मान” भनेको छ। मादुरो शासनले यसलाई “साम्राज्यवादी हस्तक्षेप” भन्दै खारेज गरेको छ।
नोबेल सप्ताहको समापनमा, अक्टोबर १३ मा अर्थशास्त्र पुरस्कार घोषणा हुँदैछ। माचाडोको यो जीतले विश्वलाई सन्देश दिएको छ: विभाजनको युगमा, शान्तिपूर्ण प्रजातान्त्रिक परिवर्तन नै दिगो समृद्धिको बाटो हो।

यो समाचार नोबेल समितिको आधिकारिक विज्ञप्ति र घोषणा कार्यक्रमका प्रमाणित विवरणमा आधारित छ।